Γράφει η Έφη Κιουρκτσή
(Εργοθεραπεύτρια, εξειδικευμένη στην Αισθητηριακή Ολοκλήρωση – Sensory Integration S.I.),Υπεύθυνη Τμήματος Εργοθεραπείας του «Κέντρου Ειδικών Θεραπειών Πλεύση».
Τι είναι η Εργοθεραπεία;
Ο Παγκόσμιος Σύλλογος Εργοθεραπείας έχει ορίσει την εργοθεραπεία ως τον τομέα που ασχολείται με την προώθηση της υγείας μέσω της χρήσης σκόπιμων δραστηριοτήτων. Ο πρωταρχικός της στόχος, λοιπόν, είναι να βοηθήσει τους ανθρώπους να συμμετέχουν στα καθημερινά έργα και συγκεκριμένα στους ακόλουθους τομείς έργων:
> Στις δραστηριότητες καθημερινής ζωής (π.χ. σίτιση, ένδυση-απόδυση, προσωπική υγιεινή κ.λπ.).
> Στις σύνθετες δραστηριότητες καθημερινής ζωής (π.χ. φροντίδα σπιτιού, φροντίδα άλλων όπως παιδιά/ηλικιωμένοι, ψώνια, οικονομική διαχείριση κ.λπ.).
> Στην εκπαίδευση.
> Στο παιχνίδι.
> Στην κοινωνική συμμετοχή.
> Στην ανάπαυση & τον ύπνο.
> Στον ελεύθερο χρόνο (hobby, αθλητισμός, διασκέδαση κ.λπ.) .
> Στην εργασία.
Τα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία τους, συμμετέχουν σε όλους τους παραπάνω τομείς έργων και η συμμετοχή τους σε αυτά τα έργα έχει αποδειχθεί να είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη τους. Έτσι λοιπόν, τα παιδιά που δυσκολεύονται να συμμετέχουν αποτελεσματικά στα έργα της καθημερινής ζωής χρήζουν εργοθεραπευτικής παρέμβασης.
Ο εργοθεραπευτής μέσω της αξιολόγησης του παιδιού θέτει τους στόχους (βραχυπρόθεσμους & μακροπρόθεσμους) και αναπτύσσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης με βάση τις ανάγκες, τις ικανότητες και τις δυσκολίες του κάθε παιδιού.
Εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας για την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης, σύμφωνα με τα παγκόσμια επιστημονικά δεδομένα, είναι η συχνότητα και η σταθερότητα που πραγματοποιείται η παρέμβαση. Οι συνεδρίες πρέπει να πραγματοποιούνται συστηματικά τουλάχιστον σε εβδομαδιαία βάση.
Στην παιδιατρική εργοθεραπεία χρησιμοποιείται το παιχνίδι ως μέσο παρέμβασης. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η ενεργητική συμμετοχή του παιδιού στις δραστηριότητες του θεραπευτικού προγράμματος και παρέχεται η ευκαιρία για μάθηση με έναν ευχάριστο και διασκεδαστικό τρόπο.
Πότε όμως καταλαβαίνουμε ότι ένα παιδί χρειάζεται Εργοθεραπεία;
Εάν το παιδί σας παρουσιάζει συστηματικά τρείς ή περισσότερες από τις παρακάτω δυσκολίες, καλό θα είναι ν’ απευθυνθείτε άμεσα σ’ έναν εργοθεραπευτή, ο οποίος μέσω της αξιολόγησης θα σας κατευθύνει σχετικά με το αν το παιδί χρειάζεται να ακολουθήσει θεραπευτικό πρόγραμμα ή όχι. Να θυμάστε ότι όσο πιο σύντομα ζητήσετε βοήθεια, τόσο καλύτερο είναι για το παιδί, αλλά και την εύρυθμη καθημερινή λειτουργία της οικογένειάς σας!
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Σύλλογο Εργοθεραπευτών ορισμένες ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι το παιδί μπορεί να χρήζει εργοθεραπευτικής παρέμβασης, είναι:
- Διασπάται εύκολα η προσοχή του και δυσκολεύεται να ακολουθήσει προφορικές οδηγίες και εντολές.
- Είναι υπερκινητικό, κουνάει συνεχώς χέρια/πόδια και δυσκολεύεται να παραμείνει καθιστό σε μια θέση.
- Το παιδί σκοντάφτει συχνά σε εμπόδια, χάνει εύκολα την ισορροπία του, φαίνεται αδύναμο και κουράζεται εύκολα, αποφεύγει τον εξοπλισμό της παιδικής χαράς, αποφεύγει να σκαρφαλώνει ή να κάνει κούνια.
- Δυσκολεύεται να χειριστεί μικρά αντικείμενα, να κόψει με ψαλίδι, να κάνει παζλ και να ζωγραφίσει μέσα σε πλαίσιο, δεν έχει καλή σύλληψη μολυβιού και δεν ασκεί τη κατάλληλη πίεση στο μολύβι.
- Δυσκολεύεται να κάνει φίλους της ίδιας ηλικίας, προτιμά να παίζει μόνο του και παρουσιάζει χαμηλή αυτοπεποίθηση.
- Δυσκολεύεται να ντυθεί μόνο του, να δέσει τα κορδόνια του, να φάει μόνο του ή να πάει τουαλέτα.
- Αποφεύγει δραστηριότητες καθημερινής περιποίησης όπως χτένισμα, βούρτσισμα δοντιών, συγκεκριμένα είδη υφασμάτων, δεν του αρέσουν τα αγγίγματα, οι αγκαλιές, τα φιλιά, φαίνεται να ενοχλείται με τους θορύβους, με διάφορες οσμές και γεύσεις.
- Παρουσιάζει δυσκολίες στη σίτιση, τρώει συγκεκριμένες τροφές-υφές, λερώνεται εύκολα.
- Παρουσιάζει δυσκολίες στον ύπνο.
- Δυσκολεύεται να μιμηθεί τις κινήσεις κάποιου άλλου.
- Έχει κακό γραφικό χαρακτήρα, αντιστρέφει γράμματα-αριθμούς, δεν αφήνει διαστήματα μεταξύ των γραμμάτων και των λέξεων και δείχνει να κουράζεται εύκολα στην εμπλοκή του με σχολικές εργασίες.
Πού μπορεί να βοηθήσει η Εργοθεραπεία το παιδί μου;
Οι τομείς που παρεμβαίνει η Εργοθεραπεία είναι:
- Η αδρή κινητικότητα που αφορά στην ικανότητα του ατόμου να εκτελεί δραστηριότητες που ενεργοποιούν μεγάλες μυϊκές ομάδες όπως βάδιση ή τρέξιμο, παιχνίδι με την μπάλα (πέτα-πιάσε-κλώτσα), η ισορροπία, ο στασικός έλεγχος (η ικανότητα να διατηρεί κατά τη στάση ευθύγραμμα το κεφάλι, τον αυχένα, τον κορμό και τα άκρα), ο αμφίπλευρος συντονισμός άνω και κάτω άκρων (η ικανότητα χρήσης και των δύο πλευρών του σώματος την ίδια στιγμή, με συντονισμένο και οργανωμένο τρόπο).
- Η λεπτή κινητικότητα που αφορά στην ικανότητα για σύλληψη και χειρισμό αντικειμένων με τα άνω άκρα πχ σύλληψη μικρών αντικειμένων, λαβή γραφικών εργαλείων, λαβή και χρήση ψαλιδιού, έλεγχος καρπού και χεριού, γραφοκινητικές δεξιότητες, οπτικοκινητικός συντονισμός (η ταυτόχρονη χρήση ματιού και χεριού).
- Οι γνωστικο-αντιληπτικές δεξιότητες που αφορούν στη συγκέντρωση-προσοχή, την ολοκλήρωση δραστηριοτήτων, την αναστολή παρόρμησης, τη μνήμη, τον χωροχρονικό προσανατολισμό, την κατηγοριοποίηση, τη συσχέτιση, το κατασκευαστικό παιχνίδι, την ικανότητα κατασκευής παζλ, την οπτική αντίληψη.
- Οι κοινωνικές δεξιότητες που αφορούν στη βλεμματική επαφή, την αλληλεπίδραση με άλλα άτομα, τις συνεργατικές δεξιότητες, την οριοθέτηση και την ανάληψη ρόλων.
- Οι δραστηριότητες καθημερινής ζωής που αφορούν στην αυτόνομη ένδυση-απόδυση, τη σίτιση, την αυτοεξυπηρέτηση, την κοινωνικοποίηση-αυτονομία (σε διαφορετικά περιβάλλοντα) και την διαχείριση χρημάτων.
- Η αισθητηριακή ρύθμιση & διάκριση που σχετίζονται με το πως αντιδρά ένα παιδί στην επαφή με διάφορα υλικά, αν αποφεύγει τις αγκαλιές και την επαφή με άλλους ανθρώπους, πως αντιδρά στα διάφορα είδη κίνησης, π.χ. στην κούνια, αν σκοντάφτει συχνά σε αντικείμενα ή πέφτει με δύναμη σε αυτά, αν ενοχλείται από διάφορους ήχους ή από έντονα φώτα, αν βάζει αντικείμενα στο στόμα κ.λπ. Διαταραχές αισθητηριακής επεξεργασίας επηρεάζουν τις κινητικές δεξιότητες, τη σχολική απόδοση, την προσοχή και τη συμπεριφορά.
Θα χαρούμε να επικοινωνήσετε μαζί μας
για οποιαδήποτε ερώτηση ή προβληματισμό έχετε!
🕿 27360-37167 & 6986.80.68.99
*Άνω Λιβάδι, Κύθηρα (πάνω από την «Euronics»)
Καθημερινά 9.00π.μ. – 9.00μ.μ.
Επιστημονικά Υπεύθυνη: Αντωνίου Κατερίνα
Βιβλιογραφία
Μοροζίνη, Μ. (2012). Βασικές Αρχές Εργοθεραπείας (Πανεπιστημιακές Σημειώσεις).
Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας, Τμήμα Εργοθεραπείας, Αθήνα.
Κουλουμπή, Μ. (2017). Έργο και Δραστηριότητα: Η προσέγγιση της Εργοθεραπείας. ΙατρικέςΕκδόσειςΚωνσταντάρας, Αθήνα.
American Occupational Therapy Association (2021), https://www.aota.org/